به نقل از «ایران آنلاین»

نقد مصطفی ملکیان بر کتاب فلسفه اندیشه دینی

تاریخ انتشار: ۲۴ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۵۸۳۱۸۷

کتاب «فلسفه اندیشه دینی» در حوزه الهیات مقایسه‌ای قرار دارد و در واقع مقایسه‌ای میان الهیات مسیحی و الهیات اسلامی است. اما در هر دو ناحیه به جامعیت به این مباحث پرداخته نشده است.

ایران آنلاین /گروه اندیشه:

نشست معرفی و بررسی کتاب «فلسفه اندیشه دینی» چندی پیش با حضور مصطفی ملکیان و احسان موسوی خلخالی در سرای کتاب برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

---

مصطفی ملکیان در این نشست با بیان اینکه اثر حاضر کتاب بسیار ذی‌قیمتی در الهیات مقایسه‌ای و تطبیقی است گفت: این کتاب در حوزه الهیات مقایسه‌ای قرار دارد و در واقع مقایسه‌ای میان الهیات مسیحی و الهیات اسلامی است. اما در هر دو ناحیه به جامعیت به این مباحث پرداخته نشده است. بدین معنی که در الهیات اسلامی به کلام اشاعره پرداخته و به نحله‌های دیگری مانند معتزله، شیعه زیدیه، اسماعیلیه، اثنی عشری و ... نمی‌پردازد چون کتاب دقیقا 70 سال پیش منتشر شده و در آن زمان اکثر منایع کلام معتزلی از صورت مخطوط به صورت چاپی در نیامده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر این اثر در ناحیه الهیات مسیحی نیز جامع نیست چون تنها مسیحیت کاتولیک را بررسی می‌کند و به پروتستان و ارتدوکس شرقی توجهی ندارد چراکه نویسنده هر دو کاتولیک هستند و از سوی دیگر کلام اسلامی در قرن 9 هجری به انتهای خودش رسیده بود. بنابراین به نظر مولفان این کتاب و همچنین سایر اسلام شناسان دیگری مانند ایزوتسو کلام اسلامی در قرن 9 متوقف شد و هیچ اثر بدیعی نوشته نشده است.

ملکیان با بیان اینکه این کتاب آسان فهم نیست افزود: از سوی دیگر اگر کسی حوصله خواندن این کتاب را داشته باشد و بتواند آن را ذره ذره بخواند می‌تواند پیشرفت محسوسی داشته باشد و فهمی از الهیات اشعری و کاتولیک و مسیحی پیدا کند. نویسندگان کتاب حاضر نیز خودشان کاتولیک هستند و به توماس آکویینی علقه دارند با این وجود این علقه در نوشته‌های این اثر دیده نمی‌شود. با وجود اینکه سال‌های زیادی از نگارش این اثر می‌گذرد اما هنوز نقد جدی بر این کتاب نوشته نشده است.
 
این محقق فلسفه در بخش دیگری از سخنانش برای اینکه به نتیجه مقایسه مولفان کتاب درباره الهیات مسیحی و الهیات اسلامی اشاره کند، به تشریح روش و موضوع الهیات و فلسفه پرداخت و گفت: فلسفه به لحاظ موضوع عام‌ترین علم جهان است چون هر علمی درباره یک موجود حرف می‌زند اما فلسفه درباره همه موجودات سخن می‌گوید. از سویی به لحاظ موضوعی هیچ علمی شمول موضوعی فلسفه را ندارد چون فلسفه درباره همه چیز با روش عقلی سخن می‌گوید. کل جهان موضوع فلسفه است و فیلسوف می‌تواند درباره این موضوعات با روش عقلی سخن بگوید.

مولف «اخلاق باور» درباره الهیات نیز عنوان کرد: این در حالی است که الهیات موضوعش متون دین مقدس است و بر خلاف فلسفه که مضاف الیه و صفت ندارد الهیات باید مضاف الیه و صفت  داشته باشد و درباره چیزی سخن بگوید.

به گفته ملکیان، یک الهی دان نیز در الهیات باید 6 کار را انجام دهد: متون مقدس را نظام‌مند کند. ببیند که متن مقدسش مرادش از جملات چه بوده است. چرا در متون مطالب گفته شده است؟ پیش فرض این مطالب چه بوده است؟ تک تک جملات را بتواند استدلال کند و در نهایت در برابر حملاتی که از متن می‌شود دفاع کند.

وی افزود: الهیات بر خلاف فلسفه تک روشی نیست بلکه از هر روشی می‌تواند استفاده کند الهیات به لحاظ غایی نیز هدفش با فلسفه فرق دارد بدین معنی که فلسفه می‌خواهد عالم را آن چنانکه که هست نشان دهد اما الهیات می‌خواهد نشان دهد که خدا به ما چه گفته است.

مولف «تقدیر ما، تدبیر ما» در ادامه سخنانش با انتقاد از اینکه الهیات اسلامی با فلسفه آمیخته شده بیان کرد: این در حالی است که در الهیات مسیحی چنین مساله ای رخ نداده است. فلسفه فقط تابع عقل خود بنیاد است و خلط الهیات با فلسفه موجب می‌شود عقلی بودن فلسفه از دست برود. از سوی دیگر وقتی فرد می‌بیند که چیزی در الهیات با فلسفه ناسازگار است باید خودسانسوری کند. کلام هم وقتی فلسفی شد دچار مشکل می‌شود بدین معنی که شما وقتی در متن مقدس چیزی را می‌بینید که می‌خواهید آن را با فلسفه سازگار کنید اجازه نمی‌دهید متن مقدس حرفش را بزند و از سوی یگر متون مقدس هم سرشار از ناسازگاری می‌شود.

وی تاکید کرد: اینکه در جهان اسلام بیان کردند فلسفه ما باید الهیاتی شود و الهیاتی ما فلسفی شود، جلوی رشد هر دو علم را گرفتند. مولفان کتاب حاضر بر این نکته تاکید کردند که در غرب الهیات مسیحی رشد کرد چون فلسفه و الهیات هر دو روش و موضوع خود را به طور مستقل دنبال کردند.

ملکیان با بیان اینکه در جهان اسلام الهی‌دانان تنها از 6 وظیفه‌ای که باید انجام دهند تنها به دفاع از الهیات پرداختند گفت: این موضوع موجب شد که رشد معنوی اسلام متوقف شود چرا که الهیات اسلامی تنها روی این موضوع متمرکز شده بود که بگوید آن چه ما می‌گوییم حق است و به امور دیگر کاری نداشت.

 

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۵۸۳۱۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

در فضای مجازی باید از ارزش‌های اسلامی دفاع کنیم

رئیس دیوان عالی کشور گفت: در این مقطع زمانی جهاد فی سبیل الله و حفظ این نظام الهی بر همه ما واجب است و اگر در این زمینه کوتاهی کنیم عندالله مسئولیم. امروز جهاد تنها مبارزه تن به تن نیست بلکه در فضای مجازی باید از ارزش‌های والای امت اسلامی دفاع کنیم.

به گزارش ایسنا، حجت الاسلام منتظری در جلسه هیأت عمومی دیوان عالی کشور با بیان اینکه امروز فضای مجازی یکی از بسترهای مقابله دشمن با مبانی و ارزش های اسلامی و به دنبال سوءاستفاده در ضربه به اسلام، آموزه های دینی و انقلاب است، گفت: دشمنان امروزه از فضای مجازی برای تحقق خواسته‌های نامشروع خود استفاده و با سرمایه گذاری در این زمینه سعی در تخریب باورهای دینی و اخلاقی مردم دارند، لذا در حال حاضر یکی از جلوه های جهاد فی سبیل الله این است که انسان بتواند در این فضا به نبرد با تبلیغات دشمن بپردازد.

وی ادامه داد: در این مقطع زمانی جهاد فی سبیل الله و حفظ این نظام الهی بر همه ما واجب است و اگر در این زمینه کوتاهی کنیم عندالله مسئولیم. امروز جهاد تنها مبارزه تن به تن نیست بلکه در فضای مجازی باید از ارزش‌های والای امت اسلامی دفاع کنیم.

رئیس دیوان عالی کشور افزود: قضات شریف با قلم خود می توانند در زمره مجاهدان فی سبیل الله و در عرصه جهاد تاثیرگذار باشند و از طریق احقاق حقوق مراجعان، پاسخگویی توأم با گشاده رویی و تکریم به ارباب رجوع و صدور حکم عادلانه در این مسیر نقش آفرین باشند.

منتظری در پایان با اشاره به اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی در حمله به رفح خاطرنشان کرد: جنایات صهیونیست‌ها در غزه و رفح با پشتیبانی آمریکا، تقابل با اسلام است و این رژیم به خوبی نشان داد که به هیچ یک از ارزش‌های دینی، اخلاقی و حتی شرف انسانی پایبند نیست و ان شاءالله به زودی مضمحل و نابود خواهد شد.

انتهای پیام